|
Bourgogne A.O.C.
Wanneer de eerste wijnstok in de Bourgogne werd geplant, kan niet exact bepaald worden. Toen de Romeinen de streek veroverden, werden de Bourgondische wijnstokken reeds gecultiveerd. Het Romeinse volk zorgde voor verdere bloei.
In de Bourgogne staat de wijn vooral bekend als een geestrijke drank voor de Kerk. Het waren de cisterciënzer monniken van Citeaux die zich op de wijnbouw in de Bourgogne hebben toegelegd en deze verder hebben gestructureerd. Zij stichtten ondermeer ´Clos de Vougeot´ dat zij meer dan zeshonderd jaar bezaten. De Kerk kreeg heel wat schenkingen van adel en landeigenaren. De reden hiervan: de zekerheid te hebben van een goed leven in het hiernamaals. Wat en hoe men over de rol van de Kerk ook mag denken, toch heeft zij heel wat gedaan rond de gezondheid van de mens. In eerste instantie stond zij in voor zieken en gewonden. Hieruit ontstonden de hospitalen, ´hospices´. Deze kregen tevens schenkingen van wijngaarden, zoals Beaune. Zo ontstond de welgekende wijnveiling van de Hospices de Beaune, uit de verkoop van die wijnen.
Bij het uitbreken van de Franse Revolutie nam de staat de bezittingen van de Kerk in beslag. Wijngaarden die één domein vormden werden verkocht als kleine percelen. De verspreide eigendom en kleinschaligheid is een kenmerk van de wijncultuur in de Bourgogne. Er zijn ongeveer een 37.000 eigenaars op een totaal van 45.000 hectare wijngronden. Het heeft wel een voordeel: een wijnboer die zijn wijnbouw op één stuk grond heeft staan, kan door één enkele hagelbui geruïneerd worden. Maar in de Bourgogne liggen de akkers verspreid zodat bij een onweer de volledige oogst nooit vernietigd kan worden. De kleinschaligheid leidde tot het ontstaan van de ´négociants-éleveurs´, de handelshuizen, op het einde van de 18e eeuw.
De druifluis ´phylloxera vastatrix´, twee wereldoorlogen en een economische crisis in de jaren ´30 sloegen in de Bourgogne toe. Er was sprake van een dieptepunt en er werd dan ook besloten om een promotionele club van wijnboeren op te richten, ´Confrérie des Chevaliers du Tastevin´. Toch duurde het tot de jaren ´60 voor er een ommekeer kwam. Er werd gestart met de verkoop van gebottelde wijn. Voordien verkocht men alles in vaten, wat de kwaliteit niet ten goede kwam. Van dat moment ging men professioneler te werk. Zo verkreeg men tot op de dag van vandaag een volwaardige, kwalitatieve wijn.
Bodem
Soms vraagt men zich eens af of de bodemstructuur een invloed heeft op het karakter van de wijn. Mocht je binnenkort eens in de streek zijn, dan raad ik je aan om enkele wijnen te gaan proeven van dezelfde appellation. Je zult merken dat deze wijnen anders zullen smaken. Hieruit kan men concluderen dat de bodemsamenstelling niet de grootste invloed heeft op de wijn. Men moet ook nog rekening houden met de weersomstandigheden, de hoogte van de helling waar de wijngaard zich bevindt, enz. Maar men mag de rol en de know-how van de wijnboer niet uitsluiten. Hij is degene die bepaalt hoe hij zijn druiven zal telen, met name zijn vinificatietechnieken.
De bodem van de Bourgogne is zeer afwisselend en vaak zeer verschillend van perceel tot perceel. De oppervlakte bestaat uit verweringsmartiaal van de rots eronder en hoger op de heuvel. In Gevrey-Chambertin zet de niet-gerijpte bodem of rendzina zich voort tot de laag mergelsteen. Op en onder het mergelsteen ligt gouden bruine kalkaarde op kalksteen in een goed beschutte positie (Chambertin). Bodems van gemengde samenstellingen lopen door het dal en lenen zich goed voor wijnbouw. In Veugeot duikt het mergelsteen tweemaal op. Onder de bovenste ader ligt Grands Echezeux, op en onder de tweede Clos de Vougeot. De Corton-heuvel heeft vlak bij de top een brede laag mergelsteen; daar liggen de beste wijngaarden. Maar op deze steile helling moet er voortdurend grond naar boven worden gebracht. Waar kalksteenbrokken omlaag komen, teelt men druiven voor witte wijn (Corton Charlemagne). In Meursault is de mergelsteenader weer hoog en breed, maar het voordeel uit zich lager, in stenige grond op kalksteen. De beste wijngaarden liggen op dit bollende talud.
Klimaat
In de Bourgogne heerst een landklimaat. Dit betekent dat de zomers droog en heet kunnen zijn en de winters koud. In de zomer barst er regelmatig een onweer los met als gevolg dat de oogst vernietigd kan worden. In de winter vindt men vaak de wijngaarden onder een laagje sneeuw. Voor de wortels van de wijnstok biedt dit een goede bescherming. In het vroege voorjaar kan de vorst toeslaan. De ontbottende wijnstokken zijn dan heel kwetsbaar. Vroeger liet men om deze reden vaak oliekachels de lucht boven de wijngaarden opwarmen. Tegenwoordig probeert men dit op te lossen door de wijnstokken te besproeien, zodat er zich bij bevriezing een isolerend laagje rond de gevoelige vrucht vormt.
Druivensoorten
In de Bourgogne is er een grote variatie wat betreft rode en witte wijn. Toch zijn de druivensoorten hier zeer beperkt. In vergelijking met de Bordeauxwijnen worden de meeste Bourgognewijnen van één soort gemaakt. Er komen zelden mengelingen voor van twee of meerdere soorten.
• De Pinot Noir
Deze soort komt in de Bourgogne tot uitstekende resultaten. Op verschillende plaatsen in de wereld werd de Pinot Noir geplant. Maar nergens doet deze het zo goed als in deze streek. Daar heeft de temperatuur voor een groot deel mee te maken. Als de 30° C. worden overschreden, stoppen de kleine trosjes met functioneren. De druif verliest hierdoor haar rijkdom. In de Bourgogne gebeurt dit dus heel zelden.
• De Chardonnay
In tegenstelling tot de Pinot Noir past de Chardonnaydruif zich zonder probleem aan de meest uiteenlopende klimaten aan. Met als gevolg dat deze soort sterk internationaal vertegenwoordigd wordt. In de Bourgogne levert ze een wijn op met rijke, ingewikkelde fruitaroma´s. Met de jaren evolueren deze geuren van champignons, gegrilde hazelnoten, gedroogd fruit, enz.
• De Gamay
Deze soort vindt men vooral in het zuiden van de streek terug, mede door de bodemstructuur. Deze variëteit levert een goed product af op een lichte, zanderige, zure en granieten grond. In het noorden van de streek is de bodemstructuur geheel anders, waardoor deze druif vaak een zure wijn aflevert.
• De Aligoté
Dit is een typische Bourgogne druif. De trossen zijn groter en talrijker dan de Chardonnay. Zij groeit vooral op gronden die minder geschikt zijn voor Pinot Noir en Chardonnay. De wijnen die hieruit voortkomen zijn licht en vragen niet veel tijd om te rijpen. Ze is de basis voor de welgekende Kir en zij is tevens het belangrijkste element voor de Crémant de Bourgogne.
Wijn uit de Bourgogne
De grootste wijngaarden uit de regio Bourgogne liggen langs een helling op het zuidoosten ten zuiden van Dijon tot voorbij Beaune. Dit is een lange en smalle strook van ongeveer 400 hectare. Dit gebied wordt net als het departement aangeduid als de Côte d’Or, hetgeen gouden helling betekent en refereert aan de helling waar een van de Champagne Ardennen beste (rode) wijnen worden geproduceerd. De wijngaarden van de Côte D’or bestaan uit twee delen, te weten een deel tussen Nuits St. Georges en Dijon, de zogenaamde Côte de Nuits en een zuidelijk deel, de Côte de Beaune met dorpen als Aloxe Corton, Pommard, Meursault, Chassange en Puligny.
De druiven die in de regio worden gebruikt zijn de chardonay druif voor witte wijn en de pinot noir druif voor rode wijnen. De wijnen uit de Bourgogne streek (net als andere wijnen) worden gekwalificeerd aan de hand van een bepaalde classificatie. De beste wijnen komen van de beste wijngaarden, de zognaamde Grands crus; dit zijn er in de regio Bourgogne welgeteld 32. Deze wijnen zijn vaak erg duur, maar dat komt dan ook omdat de kwaliteit het beste is. Een grand cru wijn zal, afhankelijk van soort, meestal nog enkele jaren geduld vragen - dus onder optimale omstandigheden bewaard dienen te worden. Bekende grand crus in de Bourgogne zijn Richebourg, Chambertain, Montrachet en Romanée Conti.
De op twee na beste wijnen zijn de Premiers crus en daarna wijnen die komen van wijngaarden die een plaatsnaam mogen gebruiken (zoals bijvoorbeeld Beaune). De categorie wijn die als laatste in rang staat, is vervolgens een gewone Bourgogne.
Classificaties
Climat en/of lieu-dit (veldnaam)
Benaming van een wijngaard of een cluster van wijngaarden, met eenzelfde bodemsamenstelling, oriëntatie, hellingsgraad en microklimaat. Erkend en geadministreerd onder deze naam binnen een gemeentelijke herkomstbenaming. Er kan sprake zijn van één eigenaar of verschillende eigenaren. Als er sprake is van één eigenaar wordt dit aangegeven met de vermelding Monopole. Deze benaming kan zowel binnen als buiten de herkomstbenaming vallen. Verderop volgen enkele voorbeelden. Ook kan een climat bestaan uit meerdere lieux-dits.
Basis herkomstbenaming zonder wijngaardvermelding: Bourgogne a.c.
Elke wijn beschikkend over de herkomstbenaming Bourgogne mag als zodanig geëtiketteerd worden. Het is dus mogelijk dat het een assemblage (samenvoeging) betreft van wijnen uit verschillende wijngaarden, uit verschillende gemeenten en zelfs uit verschillende sub-wijngebieden waarbinnen deze herkomstbenaming geldt. Als voorbeelden: Côte de Nuits, Côte de Beaune, Côte Chalonnaise, de Maconnais en zelfs de Beaujolais. Komt de wijn van een lokale producent; dan zal het geen assemblage betreffen van verschillende wijngebieden maar een assemblage van enkele wijngaarden, gelegen binnen de gemeente(n) waarbinnen zijn wijngoed gelegen is. In geval van Domaine Denis Mortet is dat de gemeente Daix.
Gemeentelijke* herkomstbenaming zonder wijngaardvermelding: Gevrey-Chambertin a.c.
Dit kan de wijn zijn van één wijngaard of een assemblage van verschillende wijngaarden met recht op de herkomstbenaming Gevrey-Chambertin. Het staat de eigenaar vrij een Premier Cru te declasseren naar gemeentelijke status (Village), bijvoorbeeld vanwege de nog jonge leeftijd van de stokken. Ook deze wijn kan in de assemblage terechtkomen. Hierdoor kunnen Village-wijnen soms een hoog 1er-Cru-gehalte hebben (Domaine Henri Gouges).
Gemeentelijke herkomstbenaming met wijngaardvermelding waarvan de naam van de wijngaard niet binnen de herkomstbenaming valt: Marsannay a.c. Les Longeroies of Fixin a.c. Champs Pennebaut.
Hier is dus geen sprake van een assemblage, maar van een wat de Engelstaligen noemen: single vineyard wine.
Gemeentelijke herkomstbenaming met 1er Cru Classificatie zonder wijngaardvermelding: Gevrey-Chambertin 1er Cru a.c.
Het betreft hier een assemblage van verschillende 1er-Cru-wijngaarden met de geldende herkomstbenaming of een vrijwillige declassering van de Grand Cru Chambertin. Deze kunnen van één eigenaar of van verschillende eigenaren zijn. Handelshuizen kopen druiven of wijnen van verschillende 1er-Cru-wijngaarden al dan niet met de vermelding van het climat op de documenten en assembleren dit tot een wijn. In dat geval zal op het etiket vermeld worden: Gevrey Chambertin 1er Cru a.c. Elevé et mis en bouteille (opgevoed/gerijpt en op fles gebracht door …) par Maison XYZ à Beaune. Op een domein zonder handelshuis-statuut worden uitsluitend druiven van eigen wijngaard verwerkt.
Gemeentelijke herkomstbenaming met 1er Cru Classificatie met wijngaardvermelding: Gevrey-Chambertin 1er Cru Lavaux Saint Jacques a.c.
Het climat Lavaux Saint Jacques is geclassificeerd als Premier Cru en de beschikbare grond is in handen van verschillende eigenaren.
Wijngaarden binnen de geldende veldnaam (lieu-dit) geclassificeerd als GRAND CRU.
Dit is de hoogste status. Meestal volstaat de naam van de lieu-dit met als voorbeeld Chambertin Grand Cru a.c. of Clos de Vougeot Grand Cru a.c. Dit geldt alleen voor de rode Clos de Vougeot. De witte (le Clos Blanc de Vougeot) heeft de status van Premier Cru (= lager). Corton (rood) en Corton Charlemagne (wit) hebben beide een Grand-Cru-status. Hier wordt het complexer, want binnen drie gemeenten (Pernand-Vergelesses, Aloxe Corton en Ladoix Serrigny) komen er wijngaarden voor met de Grand Cru status Corton (rood). Waarbinnen een dertigtal erkende climats die op de etiketten (kunnen) verschijnen. Voorbeeld: Corton-Bressandes Grand Cru. Bij de Corton Charlemagne (wit) speelt dit minder. Er zijn minder lieux-dits en de naam is zo beroemd dat de meeste producenten en handelshuizen volstaan met de vermelding Corton-Charlemagne Grand Cru.
Het complexe classificatiesysteem van de appellaties van de Bourgogne bestaat sinds 1937 en kent de volgende 5 niveaus:
Generieke appellaties (Appellations Génériques, zoals AOC Bourgogne Passe-Tout-Grains). Deze appellaties kunnen worden gevoerd door wijnen uit het gehele Bourgogne-gebied.
Streek-appellaties (Appellations Sous-Régionales, zoals AOC Côtes de Beaune). Deze appellaties mogen worden gebruikt door wijnen uit de specifieke sub-gebieden. Als voorbeeld: Puligny Montrachet 1er Cru “les Pucelles”. Het climat les “les Pucelles” herbergt twee lieux-dits: “les Pucelles” en “Clos des Meix”.
Gemeente-appellaties (Appellations Communales of Villages, zoals AOC Pommard). Wijnen uit één specifieke gemeente mogen een appellation communale of appellation village dragen. Voorbeelden daarvan zijn; Savigny-Lès-Beaune en de Meursault.
Wijngaard-appellaties (Appellations de Climats, zoals Chambolle-Musigny Clos Des Amoureuses Appellation Contrôlée). Waneer een wijn uit één wijngaard komt, dan mag men de wijngaardnaam in de appellatienaam hanteren. Dit komt nog wel eens voor, wanneer een wijngaard in twee verschillende communes ligt, maar ook als men de speciale kwaliteit van een wijngaard wil benadrukken.
Premier Crus en Grand Crus.de predikaten 'Premier Cru' en 'Grand Cru' mogen bij een klein aantal wijngaarden aan de AOC-naam worden toegevoegd; dit is een extra kwaliteitskenmerk, waarbij Grand Cru de hoogste onderscheiding is.
Omdat de predikaten 'Premier Cru' en 'Grand Cru' aan de namen van de appellaties worden toegevoegd, wordt de benaming bepaald niet korter, maar wel statiger: 'Beaune Montee Rouge Appellation Beaune Premier Cru Contrôlée' of 'Clos de Tart Grand Cru Appellation Morey Saint-Denis Controlée.' Zoals bij de Chablis, de Vougeot en Beaune.
Culinaire combinaties
Culinair Bourgondië heeft veel verrassingen voor u in petto.
In prachtige steden en dorpen kunt u genieten van het beste van de Bourgondische keuken: vlees van de Bressekip, escargots, Charolais-rundvlees, ham uit de Morvan, heerlijke kazen en natuurlijk oesters uit chablis. Een zalig assortiment aan gerechten waarbij natuurlijk ook de juiste wijn hoort.
Bekende wijnhuizen in de Bourgogne:
• Maison Louis Jadot
• Joseph Drouhin
• Chateau Labouré-Roi
• BOuchard pere & Fils
• Domaine Leflaive
• Domaine des Comtes Lafon
• Domaine du Merle
• Louis Jadot
• Alex Gambal
• Domaine Hubert Lamy
Bekende kazen uit de Bourgogne:
• Epoisses
• Chaource
• Abondance
• Ami du Chambertin
• Bouton fr Culotte
• Char
|
|
|
La Persistance